Şu sıralar Topkapı Sarayı Müzesi’nde devam etmekte olan bir sergi, kahve kültürüne ilişkin çoğu kitapta bulamayacağınız bilgileri ve malzemeleri bir arada izleyiciye sunuyor. Topkapı Sarayı Müzesi ve Türk Kahvesi Kültürü ve Araştırmaları Derneği‘nin kahvenin 500 yıllık öyküsünü gözler önüne sermek amacıyla kahve ve kahve kültürüne ait eserleri bir araya getirdiği sergi 15 Haziran 2015‘e kadar açık kalacak. “Bir taşım keyif – Türk kahvesinin 500 yıllık öyküsü” başlığını taşıyan sergi, Topkapı Sarayı Müzesi koleksiyonlarının yanı sıra yurt genelindeki pek çok müze, özel müze, kütüphane ve koleksiyonların eserlerini bir araya getiriyor. Kahvenin Osmanlı kültürü içindeki önemi ve çeşitli dönemlerde oluşan özgün seremoniyi gözler önüne seren bu kapsamlı sergi, Şekerbank’ın ana sponsorluğunda gerçekleştiriliyor.
Bugüne kadar Türkiye’de kahve ile ilgili açılan en kapsamlı sergi özelliğini taşıyan “Bir taşım keyif – Türk kahvesinin 500 yıllık öyküsü” kahve bitkisinin botanik özellikleri, dünyadaki yayılımı ve pişirme teknikleriyle birlikte, Osmanlı topraklarında yarattığı sosyal ortama, keyif ve ikram kültürüne, 16. yüzyıldan 20. yüzyıla tarihlenen yaklaşık 800 parça eser üzerinden tanıklık ediyor. Küratörlüğünü Ersu Pekin’in yaptığı “Bir taşım keyif – Türk kahvesinin 500 yıllık öyküsü” sergisi Topkapı Sarayı Müzesi – Has Ahırlar’da 15 Haziran’a kadar sergilenecek, ardından yurt dışındaki yolculuğuna başlayacak. Türk Kahvesi Kültürü ve Araştırmaları Derneği, Kültür ve Turizm Bakanlığı Eğitim ve Araştırma Genel Müdürü Ahmet Arı’nın destekği ile gerçekleştirilen ortak çalışmalar neticesinde, “Türk kahvesi kültürü ve geleneği”nin 2013 yılı itibarı ile UNESCO’nun Somut Olmayan Kültürel Miras listesine dahil edilmesini sağladı. Bu nedenle Türk kahvesi, hazırlanışı, sunumu ve tüketilmesine yönelik seromoni ve ayrıntılar önemli. Sergi anısına hazırlanan ve çeşitli araştırmacıların makaleleriyle katkıda bulunduğu, sergiyle aynı adı taşıyan kitap, Türk kahvesi konusunda temel kaynaklar arasına girebilecek, kapsamlı bir çalışma. Bu kitaba kütüphanenizde mutlaka yer açmanızı öneririz.
“Bir taşım keyif – Türk kahvesinin 500 yıllık öyküsü” sergisi altı bölüm halinde bir araya getirilen eserlerden oluşuyor ve bu tematik bölünme sayesinde izleyenin 500 yıllık kronoloji içinde parçaları birleştirmesi çok daha kolay oluyor. Serginin bölümleri şöyle:
ÇEKİRDEKTEN FİNCANA: Bu bölümde kahvenin çekirdekle başlayan öyküsü, kahve ağacından, kahve türlerine; pişirme tekniklerine ve araç-gereçlerine kadar pek çok nesne ve belgeye yer veriliyor.
KAHVENİN DÜNYAYA YAYILIŞI: Kahve çekirdeğinin bütün dünyada yarattığı etkileşimin gözler önüne serildiği bu bölümde ise kahvenin kökeni, Avrupa’ya yayılması ve Osmanlı’yla ilişkisi, tarihi belgelerle sergileniyor.
KAHVENİN YARATTIĞI KEYİF ORTAKLIĞI: Kahvenin verdiği keyiften yola çıkılarak,bu bölümde keyif nesnesi olarak kahve ele alınıyor. Osmanlı döneminde bir tören halini alan kahvenin önemli bir özelliği de toplumun değişik katları arasında eşitlik unsuru yaratması. Kahvenin yarattığı keyif ortaklığı fincanlar, zarflar, tabaklar, tepsiler, nargile gibi eşyalarla birlikte, bunların betimlendiği değişik dönemlerden çeşitli gravür, tablo ve fotoğraflarla sunuluyor.
KAHVEHANE: Kahve sayesinde ortaya çıkan kahvehaneler; bu bölümde, minyatürler, yağlıboya resimler, gravürler ve fotoğraflar aracılığıyla ziyaretçilere sunuluyor. Erkek kentlilerin cami, çarşı ve işyeri dışında bir araya gelmelerini, sosyalleşmelerini sağlayan kahve, ev yaşamında da bir sosyalleşme aracı haline gelmesi eserlerle kanıtlanıyor.
HOCA ALİ RIZA: Kahvenin yarattığı sanatı izlediğimiz serginin bu bölümü, ünlü ressamımız Hoca Ali Rıza’nın rahve resimlerinden oluşuyor.
FİNCAN: Serginin bu bölümünde de, çeşitli dönemlere ait kahve fincanlarına yer veriliyor.