Her şaraba ayrı kadeh gerekip gerekmediği cevaplaması hem kolay hem zor bir sorudur. Uzmanlar şarabın tadının, sunulduğu bardağın şekline göre değiştiğini söylüyor. Yani aynı şarap farklı biçime sahip bardaklarda tadıldığında tadı farklı algılanabiliyor. Bu yüzden evet, farklı sarap türleri için farklı kadeh gerekir.
İlk anda kulağa çılgınca gibi gelse de kadeh biçimi ile tat algısı arasındaki ilişkinin bilimsel bir açıklaması var. Şarap tadılırken dört unsura dikkat ediliyor ve bu dörtlü duyulara hitap ettiği için farklı biçimlere sahip kadehlerin duyuları doğru ya da yanlış yönde etkilediği biliniyor. Bu dört unsur
1. Buke (bouquet): Şarabı oluşturan üzüm(ler)den gelen aromalar ile fermantasyon veya yaşlandırma sırasında oluşan aromaların bileşkesi. Kadehlerin sap uzunlukları veya gövdelerinin biçmi, hatta ağızlarının açık ya da kapalı oluşu bir şarabın aromatik özelliklerini ve yoğunluğunu buruna ve damağa doğru biçimde aktarmayı sağlıyor.
2. Doku (texture): Şarabın ahengi veya ağızda bıraktığı his. Şarap türüne göre tasarlanmış kadehler, şarabın ağızda bıraktığı ipeksi, kadifemsi ya da kremamsı dokuların daha iyi algılanmasını sağlıyor.
3. Tat (flavor): Şarabın ve yapıldığı üzümün sahip olduğu meyvemsi tatlar, mineralite, asidite gibi bileşenlerin oluşturduğu tat. Kadehlerin biçimleri ve sap uzunluğu yine tadım ve içme deneyimini etkileyerek şarabın tat algısını etkiliyor.
4. Bitiş (finish): Şarap tadılırken yutulduktan ya da tükürüldükten sonra ağızda bıraktığı etki. Kadeh biçimi burada da şarabın kesintisiz, dengeli ya da kalıcı gibi sıfatlarını algılamayı etkiliyor.
Şarap kadehlerinin üzüm türlerine göre farklı biçimde sunulması deneme-yanılma, daha doğrusu deneye deneye en iyisini bulma yöntemiyle geliştirilmiş bir kural. Aslında bu kural diğer alkollü içecekler için de geçerli. Aynı içeceği farklı biçimlerdeki (örneğin dar ağızlı, geniş ağızlı, kısa saplı, uzun saplı, sapsız vb.) kadehlerde sunduğunuzda, tadanlar farklı tatlar aldıklarını ifade edeceklerdir. Önolojide meyvemsilik, asidite, tanen ve alkol ilişkisini belirlemede anahtar rolü üzümün çeşiti üstlenir. Bu nedenle farklı sarap türleri için kadeh geliştirilirken şarapların üzüm türlerine göre kategorize ederek, aynı üzümden yapılan şarapların aynı tip kadehlerle sunulması tavsiye ediliyor.
Her şaraba farklı kadeh almak sizin için kafa karıştırıcı geliyorsa üzülmeyin. Burada hangi üzümden yapılan şarabı hangi tip kadehte sunabileceğinizi öneren çok kapsamlı bir rehber bulacaksınız. Bu rehber, 250 yılı aşkın süredir kristal kadeh ve bardak üretimiyle uğraşan Avusturyalı Riedel firması tarafından hazırlanmış. Riedel, farklı şarap türleri için farklı kadeh serilerini satışa sunmadaki öncülüğü ile dünya genelinde takdir toplamış bir marka. Riedel’in sömelyeler, restoranlar ve ev kullanıcıları için farklı fiyat aralıklarında kadeh serileri var. Riedel ürünlerini Türkiye’de Karagözoğlu Dış Ticaret pazarlıyor. Kadehler hakkında ayrıntılı bilgi almak isterseniz 212 360 24 60’ı arayabilir veya [email protected] adresine yazabilirsiniz.
Nahide Mutlu